بررسی تنوع مورفولوژیک قارچ های میکوریز آربوسکولار در خاک های آلوده به فلزات سنگین (روی و سرب ) در منطقه معدن انگوران، استان زنجان

تنوع مورفولوژیک قارچ های میکوریز آربوسکولار در منطقه معدن روی و سرب انگوران (استان زنجان، ایران) در طول یک ترانسکت تا فاصله 4500 متری از معدن ، مطالعه گردید. بدین منظور یک نمونه مرکب خاک ریزوسفری از گیاه بومی غالب در داخل هر پلات جمع آوری و ابتدا ویژگی های مهم فیزیکی و شیمیایی نمونه های خاک اندازه گیری شدند. اسپور قارچ ها استخراج، شمارش و بعد از انجام کشت تله گلدانی تا سطح گونه شناسایی شدند. در گروه خاکهای با آلودگی زیاد، متوسط و کم فلزات سنگین روی و سرب و نیز در خاک های غیر آلوده همجوار، تعداد مشاهدات، تراکم اسپور و فراوانی نسبی گونه های قارچ میکوریز آربوسکولار محاسبه گردید. ده گونه مورفولوژیک شامل گلوموس موسه ای، گلوموس اینترارادیسز، گلوموس ورسیفورم، گلوموس آمبیسپوروم، گلوموس کانستریکتوم، گلوموس فاسیکولاتوم، گلوموس ژئوسپوروم، گلوموس سینوزوم، یک گونه شناسایی نشده گلوموس و آکالوسپورا در کل منطقه مورد مطالعه از لحاظ مورفولوژیک شناسایی شدند. در تمام پلات های آزمایشی، جنس گلوموس غالب بود. تعداد مشاهدات، تراکم اسپورها و فراوانی نسبی گونه ها در سطوح مختلف آلودگی و در خاک های غیر آلوده با یکدیگر تفاوت داشتند. گونه گلوموس موسه ای در خاک های با آلودگی زیاد، در اکثر پلات ها با بالاترین تراکم اسپور و فراوانی نسبی مشاهده گردید. در خاک های با آلودگی متوسط و کم روی و سرب، گلوموس موسه ای ، گلوموس اینترارادیسز و گلوموس ورسیفورم نسبت به سایر گونه های قارچ میکوریز آربوسکولار فراوانی نسبی بیشتری داشته و در اکثر پلات ها وجود داشتند. در خاک های غیر آلوده همجوار، کثرت مشاهدات، تراکم اسپور و فراوانی نسبی گلوموس اینترارادیسز نسبت به بقیه گونه ها بالاتر بود. با افزایش آلودگی روی و سرب، شاخص تنوع شانن-وینر از 55/1 به 52/0 کاهش یافت اما یکنواختی (توزیع افراد یک گونه در مقایسه با افراد گونه های دیگر) تغییرات قابل ملاحظه ای نداشته است. شاخص شباهت سورنسون برای قارچ های میکوریز آربوسکولار و جامعه گیاهی بین منطقه غیر آلوده با مناطق دیگر با افزایش آلودگی خاک کاهش یافته و مقدار آن برای ترکیب جامعه قارچ های میکوریز آربوسکولار نسبت به جامعه گیاهی بالاتر بوده است.